5510 sayılı Kanunun 30. maddesinde ve Geçici 14. maddesinde anlatılmıştır.

Sosyal güvenlik destek primi nedir?

Sosyal Güvenlik Kurumundan vazife malullüğü, malullük, yaşlılık veya emekli aylığı alanlardan, sigortalı bir işte tekrar çalışmaya başlamaları ve istekte bulunmaları halinde kesilen primlere sosyal güvenlik destek primi denir.

Sosyal güvenlik destek primini kimler öder?

5510 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği 01.10.2008 tarihinden önce iştirakçi veya sigortalı olanlar, vazife malûllüğü, malûllük ve yaşlılık veya emekli aylığı bağlananlar ve bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte sosyal güvenlik destek primi ödeyerek çalışmaya devam edenler hakkında sosyal güvenlik destek primine tabi olma bakımından bu Kanunla yürürlükten kaldırılan ilgili kanun hükümlerinin uygulanmasına devam edilir.

5510 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği 01.10.2008 tarihinden sonra ilk defa sigortalı olan kişilerden;

a) Yaşlılık aylığı bağlandıktan sonra; (tarımsal faaliyette bulunanlar hariç) bu Kanuna göre veya yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında çalışmaya başlayanların yaşlılık aylıkları, çalışmaya başladıkları tarihi takip eden ödeme dönemi başında kesilir. Bunlardan bu Kanuna tabi çalıştıkları süre zarfında prime esas kazançları üzerinden kısa ve uzun vadeli sigorta kolları ile genel sağlık sigortasına ait prim alınır. Yaşlılık aylığı kesilenlerden, işten ayrılarak veya işyerini kapatarak yeniden yaşlılık aylığı bağlanması için yazılı istekte bulunanlara ya da emekliye ayrılan veya sevk edilenlere, yazılı istek tarihini veya görevinden ayrıldığı tarihi takip eden ödeme döneminden itibaren yeniden yaşlılık aylığı hesaplanarak bağlanır.

b) Yaşlılık aylığı bağlandıktan sonra; (tarımsal faaliyette bulunanlar hariç),  köy ve mahalle muhtarları ile hizmet akdine bağlı olmaksızın kendi adına ve hesabına bağımsız çalışmaya başlayanlardan ( Ticarî kazanç veya serbest meslek kazancı nedeniyle gerçek veya basit usûlde gelir vergisi mükellefi olanlar, Gelir vergisinden muaf olup, esnaf ve sanatkâr siciline kayıtlı olanlar, Anonim şirketlerin yönetim kurulu üyesi olan ortakları, sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerin komandite ortakları, diğer şirket ve donatma iştiraklerinin ise tüm ortakları, Tarımsal faaliyette bulunanlar) Kurumdan aylıklarının kesilmemesi için yazılı istekte bulunanların yaşlılık aylıklarının ödenmesine devam edilir. Bunlardan, almakta oldukları aylıklarından sosyal güvenlik destek primi kesilir.

c) Sosyal güvenlik kurumundan vazife malullüğü, malullük, yaşlılık aylığı veya emekli aylığı alanlardan; hizmet akdi ile bir veya birden fazla işveren tarafından çalıştırılanlardan   istekleri halinde prime esas kazançlar üzerinden sosyal güvenlik destek primi kesilir. Bu kapsamda sayılan kişilerden sosyal güvenlik destek primine tabi olanların prim ödeme yükümlüsü bunların işverenleridir. Bunlar hakkında sadece iş kazası ve meslek hastalığı sigortası hükümleri uygulanır.

d) Sosyal güvenlik destek primine tabi olanların primleri, aylıklarından kesilmek suretiyle tahsil edilir. Sosyal güvenlik destek primi ödenmiş veya bildirilmiş süreler bu Kanuna göre malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları prim ödeme gün sayısına ilâve edilmez, toptan ödeme yapılmaz.

e) Harp malûlleri ile 12/4/1991 tarihli ve 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu, 3/11/1980 tarihli ve 2330 sayılı Nakdi Tazminat ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanuna göre aylıkları hesaplanarak ödenen veya asayiş ve güvenliğin sağlanması ile ilgili kanunlara göre vazife malûllüğü aylığı almakta iken; bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla çalışmaya devam edenler ile sonradan bu Kanuna tabi çalışmaya başlayacaklar için sosyal güvenlik destek primi uygulanmaz.

f) 5434 sayılı Kanuna göre vazife malûllüğü aylığı almakta iken bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla Kamu idareleri dışında çalışmaya devam edenler hakkında, 01.10.2008 tarihinden itibaren bir ay içinde yazılı talepleri doğrultusunda bu Kanunun iş kazası ve meslek hastalığı sigortası hükümleri ve uzun vadeli sigorta kolları veya sosyal güvenlik destek primine ait hükümler uygulanır.

g) 2925 sayılı Tarım İşçileri Sosyal Sigortalar Kanununa göre yaşlılık aylığı almakta iken çalışmaya başlayanların aylıkları kesilmez ve bunlar hakkında da sosyal güvenlik destek primi alınmasına ilişkin hükümleri uygulanır.

h) 01.10.2008 tarihinden önce 5434 sayılı Kanuna göre emekli olup serbest avukatlık veya noterlik yapanların aylıklarından 01.10.2008 tarihinden itibaren sosyal güvenlik destek primi kesilmeye başlanmıştır.

Sosyal güvenlik destek prim oranı kaçtır?

a) Sosyal güvenlik kurumundan vazife malullüğü, malullük, yaşlılık aylığı veya emekli aylığı alanlardan; hizmet akdi ile bir veya birden fazla işveren tarafından çalıştırılanlardan   prime esas kazançlar üzerinden kısa vadeli sigorta kolları prim oranına (%1-6,5), % 30 oranının eklenmesi suretiyle bulunan oran üzerinden prim alınır. % 30 oranının dörtte biri sigortalı, dörtte üçü işveren hissesidir. Bu kapsamda sayılan kişilerden sosyal güvenlik destek primine tabi olanların prim ödeme yükümlüsü bunların işverenleridir. Bunlar hakkında sadece iş kazası ve meslek hastalığı sigortası hükümleri uygulanır.

b) Sosyal güvenlik kurumundan vazife malullüğü, malullük, yaşlılık aylığı veya emekli aylığı alanlardan; (tarımsal faaliyette bulunanlar hariç),  köy ve mahalle muhtarları ile hizmet akdine bağlı olmaksızın kendi adına ve hesabına bağımsız çalışmaya başlayanlardan ( Ticarî kazanç veya serbest meslek kazancı nedeniyle gerçek veya basit usûlde gelir vergisi mükellefi olanlar, Gelir vergisinden muaf olup, esnaf ve sanatkâr siciline kayıtlı olanlar, Anonim şirketlerin yönetim kurulu üyesi olan ortakları, sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerin komandite ortakları, diğer şirket ve donatma iştiraklerinin ise tüm ortakları, Tarımsal faaliyette bulunanlar) Kurumdan almış oldukları aylıklardan %15 oranında sosyal güvenlik destek primi kesilir. Bu oran 2008 yılı için %12, 2009 yılı için %13, 2010 yılı için %14, 2011 yılı ve sonrası için ise %15’dir.

c) 2925 sayılı Tarım İşçileri Sosyal Sigortalar Kanununa göre yaşlılık aylığı almakta iken çalışmaya başlayanların aylıklarından  %15 oranında sosyal güvenlik destek primi kesilir.

d) 01.10.2008 tarihinden önce 5434 sayılı Kanuna göre emekli olup serbest avukatlık veya noterlik yapanların aylıklarından 01.10.2008 tarihinden itibaren %15 oranında sosyal güvenlik destek primi kesilir.